Jakie zioła warto ze sobą łączyć, a na jakie uważać w połączeniu?
Działanie ziół bardzo często zakrawa o cały organizm i trudno znaleźć takie, które działałoby
tylko na jeden narząd czy dolegliwość. W większości są to zioła o działaniu trawiennym.
Gatunki takie jak babka lancetowata, mniszek, dzika róża, brzoza, krwawnik, rumianek,
pokrzywa można ze sobą bezpiecznie łączyć, bo są to zioła podstawowe i na łąkach konie
również tworzą z nich samodzielne mieszanki podczas wypasu. Jednak mając na uwadze
zastosowanie baru ziołowego, warto podawać koniom zioła na konkretne dolegliwości w
osobnych wiaderkach (nawet, jeśli dotyczą tego samego zakresu, np. oddechowe) i na tej
podstawie dodawać je do paszy, po tygodniu sprawdzić, czy koń dalej chce dane zioło.
Problem pojawia się w przypadku koni, które nie mają stałego dostępu do pastwiska.
Łączenie ziół
Można łączyć zioła o podobnym działaniu, mając jednak na względzie ich potencjalne
właściwości niepożądane (np. nadmiar substancji w organizmie - np. skrzyp zawiera enzym
tiaminazę, która rozkłada witaminę B1 w organizmie, w nadmiarze więc może szkodzić).
Nie łączymy ze sobą ziół i ekstraktów o przeciwstawnych właściwościach, gdyż ich działania
będą znosić się nawzajem i nie uzyskamy przez to żadnego efektu. Działanie poszczególnych
ziół można przeczytać w opisach produktów w naszym sklepie. Są one również pogrupowane
w odpowiednie działy ze względu na działanie: układ oddechowy, układ pokarmowy, układ
nerwowy, układ ruchu, odporność, skóra, kopyta i sierść oraz dla źrebnych klaczy.
Trudno dotrzeć do źródeł, które wskazują dokładnie, których ziół ze sobą nie łączyć, są
natomiast wskazania dotyczące konkretnych substancji i w szczególności - leków i właśnie te
interakcje są najbardziej niebezpieczne (ziół z lekami syntetycznymi). Jeśli pojawiają się
przeciwwskazania do stosowania konkretnego zioła to zwykle dotyczą one długości
podawania lub stanów, które predysponują do rezygnacji z niego (np. choroba, ciąża). Na
przykład dziurawiec może obniżać skuteczność działania m.in. leków przeciwzakrzepowych,
przeciwwirusowych i antybiotyków. Jest też fotouczulający. Konie w naturze rzadko po niego
sięgają. Warto jednak uwzględnić ten fakt, gdy sami dodajemy go do paszy.
Kozłek lekarski (waleriana) zawiera walepotriaty, dzięki ich obecności wykazuje działanie
uspokajające. Z tego względu kozłek lekarski może wchodzić w interakcje z lekami i ziołami
o podobnym mechanizmie działania. Łączenie preparatów opartych na walerianie z lekami
uspokajającymi prowadzi do zwiększenia siły ich działania oraz nasilenia ewentualnych
efektów ubocznych.
Siemię lniane, babka płesznik i prawoślaz może upośledzać wchłanianie substancji, więc nie
podaje się go wraz z witaminami/lekami. Należy również mieć na uwadze częstotliwość
podawania na co dzień, ponieważ ich nadmiar w diecie może prowadzić do zespołu złego
wchłaniania.

Podbiału nie należy łączyć z żywokostem z powodu sumowania zawartości alkaloidów
pirolizydynowych.
Czarci pazur nie jest wskazany dla koni z wrzodami.
Lukrecji nie powinno się łączyć z lekami moczopędnymi, pochodnymi triazydu i preparatów
oczyszczających zawierających aloinę (z aloesu = nie mieszamy lukrecji i aloesu), ale też w
ciąży, bo wpływa na gospodarkę hormonalną, ale też z surowcami o silnym działaniu
przeczyszczającym (liść senesu, kora kruszyny). To połączenie prowadzi do utraty potasu z
organizmu.
Możemy jednak wyszczególnić listę ziół, które wykazują w połączeniu korzystne
działanie:
UKŁAD TRAWIENNY, WRZODY
Anyż na problemy trawienne dobrze łączy się z koprem włoskim i kminkiem.
Lawenda jest korzystna przy problemach kolkowych, szczególnie w połączeniu z
rumiankiem i koprem. Jednak dużych ilości lawendy należy unikać w ciąży.
Nagietek na wrzody dobrze łączy się z krwawnikiem, babką.
Wiązówka błotna przy wrzodach korzystna jest z prawoślazem, babką, nagietkiem,
krwawnikiem plus niewielką ilością lukrecji. Niewskazana przy uczuleniu na salicylany.
Przy wrzodach dobrze połączyć: rumianek, krwawnik, babka lancetowata, prawoślaz. Dobrze
komponują się z nagietkiem i ostropestem.
Tasznik pospolity wykazuje synergizm z krwawnikiem, pięciornikiem kurzym zielem,
skrzypem i rdestem.
Babka płesznik, jajowata, piaskowa i owalna: ich śluzy utrudniają wiązanie toksyn
bakteryjnych do receptorów przewodu pokarmowego. Przyspieszają gojenie owrzodzeń
jelitowych. W leczeniu wrzodów wykazują synergizm z lukrecją i żywokostem.
UKŁAD LIMFATYCZNY, OPOJE
Na problemy limfatyczne przytulia dobrze łączy się z jeżówką i nagietkiem, ale pomocna w
zestawie jest również pokrzywa.
USZKODZENIA UKŁADU RUCHU
Przy złamaniach skrzyp warto połączyć z pokrzywą, mniszkiem, lucerną, żywokostem (tu
uwaga na dawkowanie ze względu na alkaloidy, w nadmiarze trujące), a w stanach zapalnych
z olejem lnianym.
Kora wierzby dobrze łączy się z głogiem, różą, siemieniem lnianym oraz pokrzywą na stany
zapalne.
HODOWLA
Przywrotnik zwyczajny wraz z liściem maliny korzystny jest dla klaczy hodowlanych.
Lucerna nasila działanie lukrecji, chmielu, koniczyny, juki, łopianu, szanty, tymianku,
szczególnie w kierunku wpływu estrogennego.
OCZYSZCZANIE, DETOKSYKACJA
Przetacznik lekarski korzystnie działa również przy zapaleniu dziąseł i jamy ustnej, można
wówczas łączyć pół na pół z szałwią (do płukania). Szałwia niewskazana jest w ciąży.
Na oczyszczanie organizmu po zimie najlepiej sprawdzi się połączenie mniszka, brzozy,
przytulii, pokrzywy, ostropest, przytulia. Zmniejszają ilość endotoksyn we krwi, wspierają
wątrobę w detoksyfikacji, wspomagają nerki.
Korzystne w połączeniu przeciwutleniacze: owoc aronii, dzikiej róży, głogu, jarzębiny,
porzeczki czarnej, liść brzozy.
Aby wspomóc organizm po chorobie, warto stosować owoc róży, pokrzywę, aronię, nagietek
i kozieradkę (ją z 3h przerwą od pozostałych ze względu na śluzy).
UKŁAD ODDECHOWY
W badaniu na koniach z nawracającą niedrożnością dróg oddechowych lukrecję połączono z
tymiankiem, co dało możliwość bezpiecznego zmniejszenia podwyższonej częstości
oddechów u koni z RAO.
Lukrecja wykazuje synergizm z dziewanną, pierwiosnkiem, anyżem i glistnikiem, w
połączeniu z lukrecją lepiej hamują ośrodek kaszlu.

W przypadku leczenia schorzeń układu oddechowego miodunka wykazuje synergizm z
podbiałem, przytulią, żywokostem, prawoślazem, babką płesznik, babką szerokolistną lub
wąskolistną, anyżem, tymiankiem.
Najsilniejsze działanie przeciwbakteryjne wykazują: tymianek, szałwia i oregano. Szałwia to
mocne zioło i nie należy jej stosować w zbyt dużej ilości i zbyt długo, podobnie tymianek
wymieniany jako naturalny antybiotyk powinien być używany doraźnie, przez krótki okres
czasu.
ALERGIE
Nagietek przy chorobach alergicznych np. RAO, zapaleniu spojówek, reakcji alergicznej
skóry korzystnie łączy się z ziołami takimi jak: rumianek, krwawnik, przytulia, pokrzywa,
ziele wiesiołka.
Czarnuszka również ma działanie antyalergiczne (nasiona mielimy na świeżo przed
podaniem/podajemy olej z czarnuszki).
Na problemy alergiczne potrzebne są zioła przeciwalergiczne (np pokrzywa), a niezalecane
te, które stymulują układ immunologiczny (np. jeżówka).
Gajowiec żółty, hakorośl, lukrecja i kozieradka również wzajemnie się wzmacniają i
uzupełniają, co może być wykorzystane w terapii chorób autoimmunologicznych, w tym
alergii.
Tekst: Agata Choszcz
Bibliografia:
A. Budny, R, Kupczyński, S. Sobolewska, M. Korczyński, W. Zawadzki (2012).
Samolecznictwo i ziołolecznictwo w profilaktyce i leczeniu zwierząt gospodarskich.
E. Jastrzębska, K. Wolińska, Z. Jaworski, D. Jauering (2014). Zioła w leczeniu koni. Przegląd
Hodowlany 4/2014
H. Różański (2009). Nagietek – Calendula.
H. Różański. Blog medycyna dawna i współczesna. www.rozanski.li
I. Sady. Prosty zielnik. z-konia-spadlam.pl
J. Smulska (2019). Zioła w diecie i leczeniu koni. OSDW Asymut
M. Kostyra, A. Albera-Łojek, J. Łojek (2018). Zioła w terapii i profilaktyce schorzeń u koni.
Wiadomości Zootechniczne, R. LVI (2018), 1: 90–107
S.Small, A.Baldwin (2016). Equine herbal and energetics.

I. Radkowska. Wykorzystanie ziół i fitogenicznych dodatków paszowych w żywieniu zwierząt
gospodarskich. Wiadomości Zootechniczne, R. LI (2013), 4: 117–124